Хуман папилома вирус ХПВ – како настанува инфекцијата?

Инфекцијата со хуманиот папиломавирус – ХПВ е поврзана со зголемен ризик од развој на рак на грлото на матката, рак на вагината, рак на анусот и карцином на пенисот. Меѓу сите видови на рак, 15% се должат на вирусна инфекција. Хуман папиломавирус е причина за 600.000 случаи на рак на грлото на матката, анусот, рак на усната шуплина и фаринксот, како и појава на генитални брадавици и папиломатоза во белите дробови. Вирусот има интраепителен инфективен циклус – ја инфицира и кожата и мукозните мембрани. Откриено е дека типовите 16 и 18 на ХПВ се најчестите онкогени вируси кои предизвикуваат рак.

Ракот на грлото на матката е трет најчест рак кај жените ширум светот и е предизвикан од една од овие онкогени вирусни варијанти. Генските производи Е6 и Е7 од генетските информации на вирусот придонесуваат за неговата способност да предизвикува рак. Вирусната ДНК на хуманиот папиломавирус се интегрира во генетските информации на клетката домаќин, што доведува до промена во изразувањето на онкопротеините Е6 и Е7. Ова е поврзано со деградација и нарушување на функциите на генот p53 – „чувар на човечкиот геном“ – бидејќи го спречува формирањето на канцерогени клетки. Протеинот Е7 се врзува за инхибитор на киназа зависен од циклин, што доведува до нарушена контрола на клеточниот циклус.

Човечкиот папиломавирус ги инфицира епителните клетки кои имаат способност да се размножуваат. На овој начин, вирусот обезбедува пристап до базалниот слој на епителните клетки, во кој го стимулира изразувањето на вирусните гени и на тој начин ја фаворизира вирусната репликација. Интеракцијата помеѓу вирусот и клетката домаќин се одвива преку површинските рецептори како што се сулфатните протеогликани и алфа-6 интегрините.

Раните протеини Е1 и Е2 се потребни за започнување на вирусна репликација. Е2 е одговорен за контрола на изразувањето на Е6 и Е7. Вирусот успешно се реплицира со инкорпорирање на вирусниот геном во геномот на клетката домаќин. Ова доведува до зголемена експресија на онкопротеините Е6 и Е7, што го фаворизира формирањето на зголемено количество канцерогени клетки. По вирусна репликација, производите на гените L1 и L2 формираат вирусна обвивка, наречена капсид, која обезбедува формирање на зрел вирус способен да инфицира други клетки. Во последните фази од вирусниот циклус, функционалниот вирус се ослободува од протеинот Е4.