Мононуклеоза кај деца – Д.р Ангелчо Андоновски

Мононуклеозата е инфективно заболување кое предизвикува голема паника кај родителите па поради тој факт задолжително е и потребно да ги знаете следниве факти околу самата болест.

Мозонуклеоза е предизвикана од вирус  Епштајн-Бар или, скратено, ЕБВ). Потребен е “близок” контакт за да се пренесе вирусот од заболен пациентот на здраво дете. Понекогаш оваа болест се нарекува ” болест на  бакнување “, што е соодветен прекар, имајќи предвид дека голем број на вируси кои се пренесуваат по пат на близок контакт . Бидејќи децата често се во близок контакт со другите дечиња а и со други луѓе кои се од опкружувањето , вирусот релативно лесно може да се пренесе, па затоа има појава на  помали епидемии. Вирусот е првично населен во мукозната мембрана на горниот респираторен тракт, каде што се локализира а потоа се шири на локалните лимфни јазли и подоцна и на целиот организам – преку крвта. Што се оние првични симптоми кои ги дава оваа инфективно заболување треба да знаете дека се работи од една голема лепеза на симптоми кои ја индетификуваат оваа инфективна болест . Постои мало клиничко правило за мононуклеоза – колку е помалку дете, симптомите и знаците на болеста се помалку изразени. Во првите години на животот, инфективната мононуклеоза се манифестира како честа инфекција на горниот респираторен тракт: течење од носот , грлото е црвено – понекогаш проблеми со белите дробови во вид на кашлица , зголемени лимфни јазли на вратот. Често, болеста трае неколку дена и поминува, а родителите дури и не знаат дека детето е под инфективна мононуклеоза. Кај постарите деца, клиничката слика за оваа болест е потешка. Мононуклеозата најчесто започнува со не-карактеристични проблеми: гадење, главоболка, гадење, а по неколку дена постои висока температура, болки во грлото, зголемување  на крајниците(тонзилите)  – кои се покриени со бели наслаги. На вратот најчесто се гледаат зголемени лимфни јазли, кои често се болни на допир.

Педијатарот внимателно треба да  го прегледа и стомакот, бидејќи секое друго дете со инфективна мононуклеоза има зголемена слезина, а 10-20% од децата имаат зголемување на  црниот дроб.

Знаците и утврдување  за постоење на  инфективната мононуклеоза произлегува од карактеристичниот тек на болеста, односно симптомите и знаците што ги опишавме. Конечната дијагноза се прави по пат на  крвната слика и индивидуалните биохемиски тестови. За сето ова не се потребни повеќе од неколку дена. Во сликата на крвта има клетки кои се прилично карактеристични, а при земање на венска крв , дијагнозата се потврдува со пронаоѓање на траги од вирус кој предизвикува вирус на крвна мононуклеоза ( антитела од  вирусот ЕБ).Тестирањето се спроведува со помош на ЕЛИСА тест. Времетраењето на оваа болест е индивидуално – од неколку недели до еден месец. Тоа зависи од имунитетот на детскиот организам, но и од возраста на детето. Реткост е да мононуклеозата трае повеќе од четири недели – тогаш обично болеста е комплицирана. Вирусот циркулира низ целото телото, а особено најчест таргет му е  лимфното ткиво, што го има во речиси секој дел од детскиот организам. Блага форма на воспаление на ткивото на црниот дроб е скоро секогаш присутна, што е придружено со зголемување на ензимите кои се наоѓаат во клетките на црниот дроб. Ова, всушност, не е компликација, туку дел од болеста. Во исклучително ретки случаеви , вирусот може да го нападне срцето и да предизвика  миокардитис. Тогаш детето одеднаш станува малаксало, изгледа многу лошо, а тоа е огромен аларм за родителите и педијатарот но за среќа ова е навистина ретко, како и компликациите на ЦНС. Дилемите околу лекувањето се големи и дискутабилни сепак се работи за вирусно заболување а не бактериско. Затоа, се презема т.н. симптоматска терапија: температурата се намалува, детето мора да се држи подалеку од контакт со други деца  – нема излез или прошетка, и за него е потребна “лесна” храна со многу течности. Ако докторот се сомнева дека некои од бактериите во грлото (што се случуваат со мононуклеоза) може да “фатат” со вирусна болест, ќе се земе потечен заб, кој ќе покаже дали детето има поврзана бактериска инфекција. Ако се најде една од бактериите, таа се третира со “обични” пеницилински препарати за орална употреба, кои не предизвикуваат кожна реакција  кај децата со инфективна мононуклеоза. Ретко е неопходно детето да биде сместено во болницата – тоа е неопходно во случај на тешки облици на болест (за среќа, тие се многу ретки), кога детето не е во состојба да јаде и да пие нормално, ниту да зема лекови за да ја намали температурата или ако општата состојба детето е исклучително тешка тогаш навистина има потреба од хоспитализација обично тоа е кај мали дечиња. Повеќето родители слушнале дека заразна мононуклеоза е “непријатна и опасна” болест. За среќа, повеќето деца поминуваат само по десет до петнаесет дена, и не остава никакви последици. Одмор, лесна храна, трпението и родителот е скоро секогаш доволно за да се излечи. Педијатриската контрола е задолжителна, исто како професионална потврда дека детето е излечено и подготвено да ги продолжи вообичаените активности.