Причини за замор кај децата
Заморот во детството е неспецифичен симптом кој често вклучува различни состојби кои се движат од релативен до изразен замор, мускулна слабост, зголемен замор, поспаност или недостаток на издржливост.
Замор, слабост и умор се концепти кои често се користат погрешно како синоними за да означат неможност или тешкотии во започнувањето, одржувањето или извршувањето на различни активности.
Заморот кај децата може да се должи на физиолошки процеси или да биде резултат на некои патолошки промени во телото. Кратките периоди на замор, кои се јавуваат кај 15-25% од пациентите во детството, може да се должат на стресни фактори како што се физички напор, инфекции, психолошки стрес или недостаток на сон. Физиолошкиот замор брзо се смирува и телото сам се опоравува. Од друга страна, заморот од патолошки причини може да трае значително – да трае 1-5 месеци или дури да стане хроничен – да трае повеќе од 6 месеци.
Важно е да се одреди времето кога детето било поуморно. Кога овој период траел помалку од 1 месец, најчести причини биле инфекциите и некои промени во биолошкиот часовник или дневните навики. Друг важен фактор е возраста. Адолесценцијата е деликатна фаза од животот која често се поврзува со чести стресови, градење на личноста, самодоверба и поголема фреквенција на депресивни епизоди. Различни фактори влијаат на чувството на замор:
- Присуство на воспаление
- Исцрпување на резервите на гликоген во мускулите
- Акумулација на амонијак
- Високо ниво на серотонин
- Промени во мотивацијата и издржливоста
- Нарушувања во концентрацијата и вниманието
- Промени во расположението
- Синдром на исцрпеност
- Депресија
Во некои случаи, причините за замор може да бидат централни. Потоа се забележува дисфункција на специфични кортикални или субкортикални врски во централниот нервен систем. Примери за такви состојби се мултиплекс склероза, митохондријални заболувања, инфекции на централниот нервен систем, повреди на мозокот и одредени наследни болести. Мускулна слабост се забележува кога млечната киселина се акумулира во мускулните клетки, што доведува до зголемена киселост, трошење на резервите на гликоген и енергија. Промени во складирањето на мускулниот гликоген се забележани кај митохондријални заболувања.
Многу други болести може да предизвикаат замор кај децата:
- Анемија
- Неухранетост
- Недостаток на витамини
- Инфекции
- Хипотироидизам
- Адисонова болест
- Глутенска ентеропатија
Важен аспект е прецизирањето на чувството на замор. Тоа може да се должи на мускулна слабост, лесен замор, намалена издржливост или зголемена поспаност во текот на денот. Во присуство на мускулна слабост, важно е да се наведе нејзината локализација. Неможноста на децата да вршат секојдневни активности кои вклучуваат движења во проксималниот дел на екстремитетите може да се должи на различни миопатии. Друг важен параметар е присуството на влошување на замор во текот на денот или при подолги оптоварувања. Прогресивниот замор е карактеристичен за мијастенија гравис или полимиозитис.
Зголемениот дневен замор често се должи на нарушувања на спиењето. Кога ќе се забележи во првите месеци од животот на детето, причината може да биде влошена мускулна хипотонија или основна метаболичка болест. За време на адолесценцијата, дневната поспаност обично е поврзана со лоша хигиена на спиење во текот на ноќта или депресивни епизоди. Кај малите деца, поспаноста може да се должи на опструктивна ноќна апнеја, алергиски ринитис, астма или атопичен дерматитис.
